Samen met een groep van ongeveer 30 advocaten uit België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Noorwegen, Spanje en Zwitserland, die internationale organisaties, advocatenbalies en de CCBE vertegenwoordigen, namen wij, Jan De Lien en Anaïs Goos deel aan een Fact Finding Mission met betrekking tot massaprocessen tegen advocaten uit Turkije. Deze missie vond plaats van 15 tot 20 september 2021 in Istanbul.
We waren zo aanwezig bij twee hoorzittingen, bezochten advocaten die werden vastgehouden in de zwaarbeveiligde gevangenissen van Edirne, Kandıra en Silivri, en hadden ontmoetingen met de voorzitter van de Orde van Advocaten van Istanbul, leden van de verdediging en andere advocaten uit Turkije.
Momenteel lopen er verschillende processen tegen leden van de Turkse advocatenorganisatie Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) waarin 28 strafrechtadvocaten ervan beschuldigd worden lid te zijn van een terroristische groepering.
Sommige verdachten zijn al veroordeeld tot een gevangenisstraf, anderen zitten nog in voorhechtenis. Alle advocaten in kwestie zijn veroordeeld of worden aangeklaagd voor hun professionele activiteiten. In strijd met de UN Basic Principles on the Role of Lawyers, worden zij enerzijds geïdentificeerd met hun cliënten en anderzijds beperkt in hun vrijheid van meningsuiting, waaronder het recht om deel te nemen aan openbare discussies over mensenrechten. De belangrijkste focus van de Fact Finding Mission was om vast te stellen of de normen voor een eerlijk proces werden nageleefd. Dit bleek niet het geval te zijn. Een gedetailleerd verslag van onze observaties en conclusies zal weldra volgen.
Tijdens de hoorzittingen waren de belangrijkste punten voor de verdediging enerzijds de vrijlating uit voorlopige hechtenis van Selçuk Kozağaçlı, Barkın Timtik en Oya Aslan, en anderzijds het verkrijgen van volledige toegang tot de vermeende bewijsstukken.
Op 15 september 2021 waren er onder de verdediging, die maar liefst uit 148 advocaten bestond, ook 10 voorzitters van regionale balies. In hun korte maar stellige verklaringen benadrukten zij dat door het handhaven van de aantijgingen tegen de beklaagden, het beroep van advocaat als geheel onder druk komt te staan. Nadat ze de rechtbank eraan herinnerden dat het willekeurige rechtssysteem in het huidige Turkije zich ook tegen hen kan keren, riepen ze de rechtbank op om «geschiedenis te schrijven» door een eerlijk proces te garanderen en de voorlopige hechtenis van de verdachten te beëindigen.
Geen van de beklaagden werd echter vrijgelaten en beide geobserveerde processen werden uitgesteld naar respectievelijk november en december 2021. Desalniettemin heeft de rechtbank, die de geobserveerde hoorzitting op 20 september 2021 hield, uiteindelijk het verzoek van de verdediging ingewilligd om op zoek te gaan naar de originelen bewijzen die tot dusver alleen als kopieën beschikbaar waren in het strafdossier.
Helaas bevinden Selçuk Kozağaçlı, Barkın Timtik en Oya Aslan zich dus nog steeds in voorlopige hechtenis in de zwaarbeveiligde Silivri-gevangenis. We hebben kunnen vaststellen dat de omstandigheden in de Turkse gevangenissen bijzonder moeilijk zijn als gevolg van een onevenredige inperking van verschillende grondrechten waaronder het recht om contacten te onderhouden met andere personen. De pandemie heeft deze omstandigheden nog meer verslechterd.
De processen tegen de advocaten van CHD maken deel uit van een groter patroon van aanvallen op advocaten in Turkije waarbij zij steevast worden geïdentificeerd met hun cliënten. Advocaten worden onterecht gecriminaliseerd en vervolgd voor de uitoefening van hun beroep. Dit is onaanvaardbaar en in strijd met het internationaal recht.
We zullen blijven aandringen op de beëindiging van deze strafbaarstelling, op de vrijlating van deze advocaten en op het handhaven van de fundamentele beginselen van de rechtsstaat, waaronder het recht op een eerlijk proces.
“Lawyers play an essential role in defending the rule of law and ensuring the protection of human rights. The Turkish state should offer them protection, not instigate their prosecution.” – Irma van den Berg, voorzitter van Lawyers for Lawyers